Ο Αυτισμός, ή αλλιώς η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), είναι μια νευρο-αναπτυξιακή διαταραχή που διαγιγνώσκεται με βάση σοβαρές διαταραχές στη γλώσσα, την επικοινωνία, την κοινωνική συναναστροφή, καθώς και την παρουσία ενός στερεοτυπικού ρεπερτορίου επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών και πολύ περιορισμένων ενδιαφερόντων. Τυπικά, παρουσιάζεται κατά τη διάρκεια των πρώτων τριών χρόνων της ζωής του ατόμου. Εμφανίζεται σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και φυλές, με το ποσοστό εκδήλωσης της διαταραχής να είναι συχνότερο στα αγόρια από ότι στα κορίτσια (αναλογία 4 προς 1).
Υπάρχουν πολλές ιδέες, σχόλια και πληροφορίες σχετικά με την συμπτωματολογία, την αιτιο-παθογένεια και τη θεραπευτική αντιμετώπιση της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού, που πράγματι αποδεικνύονται με πολλούς τρόπους επωφελείς. Εξακολουθούν, όμως, να υπάρχουν και αρκετές κοινές παρανοήσεις σχετικά με τον αυτισμό. Για το λόγο αυτό, όλοι μας, και ειδικότερα οι γονείς που υποπτεύονται ότι τα παιδιά τους ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού, χρειάζεται να ελέγχουμε τη σαφήνεια των δεδομένων και να φροντίζουμε να αντλούμε τις αναγκαίες πληροφορίες από έγκυρες και αξιόπιστες πηγές. Παρακάτω, αναγράφονται και εξηγούνται οι 10 πιο συνηθισμένοι μύθοι σχετικά με τον αυτισμό.
Μύθος 1.: «Ο Αυτισμός είναι μια ασθένεια»
Αλήθεια: Ο αυτισμός δεν είναι ασθένεια, αλλά μία νευρο-αναπτυξιακή διαταραχή που δυσχεραίνει την ικανότητα ενός ατόμου να επικοινωνεί και να αλληλοεπριδρά με τους άλλους. Υπάρχουν περισσότεροι από έναν τύπο αυτισμού, το φάσμα είναι αρκετά διευρυμένο και τα παιδιά που ανήκουν σε αυτό παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία, σε ό,τι αφορά τη μορφή, το συνδυασμό και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
Μύθος 2.: «Τα φάρμακα και η ειδική διατροφή μπορούν να θεραπεύσουν τον αυτισμό»
Αλήθεια: Ο αυτισμός διαρκεί σε όλη την διάρκεια ζωής του ατόμου. Τα παιδιά με αυτισμό γίνονται ενήλικες με αυτισμό, που μπορούν να ζήσουν μια ανεξάρτητη, παραγωγική και άνετη ζωή, ανάλογα φυσικά με τις επιπτώσεις της διαταραχής. Κανένα φάρμακο και κανένα διαιτολόγιο δεν μπορεί να θεραπεύσει τον αυτισμό. Οι προκλήσεις όμως που τον συνοδεύουν μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω της εκπαίδευσης και των κατάλληλων θεραπευτικών παρεμβάσεων (π.χ. εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, ειδική αγωγή, ψυχοεκπαίδευση).
Μύθος 3.: «Βρισκόμαστε στη μέση μιας επιδημίας αυτισμού»
Αλήθεια: Αν και είναι αλήθεια πως οι διαγνώσεις περί αυτισμού ολοένα και αυξάνονται, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι σήμερα υπάρχουν περισσότερες περιπτώσεις αυτισμού από ότι στο παρελθόν. Η αύξηση της εμφάνισης των διαταραχών του αυτιστικού φάσματος οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στον ευρύτερο ορισμό των Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών, καθώς και στις πιο εξελιγμένες και αποτελεσματικές διαγνωστικές μεθόδους.
Μύθος 4.: «Τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό»
Αλήθεια: Από τις αντίστοιχες ερευνητικές μελέτες, δεν προκύπτουν αξιόπιστα στοιχεία που να συνδέουν τα εμβόλια με τον αυτισμό. Αυτός ο μύθος, θα παραμείνει μύθος.
Μύθος 5.: «Η κακή ανατροφή των παιδιών προκαλεί αυτισμό»
Αλήθεια: Η συγκεκριμένη ιδέα απομυθοποιήθηκε πριν από πολύ καιρό. Στη δεκαετία του 1950, υπήρχε μια θεωρία για τον αυτισμό, που ονομαζόταν “the refrigerator mother theory”, και υποστήριζε ότι ο αυτισμός προκαλείται από τις μητέρες που δεν είναι συναισθηματικά «θερμές». Ωστόσο, σήμερα γνωρίζουμε πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Μύθος 6.: «Οι άνθρωποι με αυτισμό είναι είτε ιδιοφυΐες είτε διανοητικά ανάπηροι»
Αλήθεια: Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Τα άτομα που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού μπορούν να παρουσιάσουν μια ποικιλία διαφορετικών ικανοτήτων, δεξιοτήτων και λειτουργιών, με εξαιρετικά υψηλές ή χαμηλές επιδόσεις. Ενώ πολλά άτομα με αυτισμό έχουν ένα φυσιολογικό νοητικό δυναμικό, μερικά μπορεί να εμφανίζουν εξαιρετικά υψηλές επιδόσεις στις τέχνες και τα μαθηματικά. Το ποσοστό των ατόμων με αυτισμό που επιδεικνύουν εξαιρετικές δεξιότητες είναι μόνο περίπου το 10%. Τα παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν και εκείνα ένα ευρύ φάσμα νοητικού δυναμικού και δεξιοτήτων. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Μερικά επιδεικνύουν σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως υψηλή νοημοσύνη ή προηγμένη μνήμη, ενώ άλλα παρουσιάζουν αντίστοιχα γνωστικά ελλείμματα.
Μύθος 7.: «Τα άτομα με αυτισμό δεν μπορούν να αισθανθούν κανένα συναίσθημα ή να καταλάβουν τα συναισθήματα των άλλων»
Αλήθεια: Φυσικά και τα παιδιά με αυτισμό έχουν συναίσθημα. Απλώς το εκφράζουν διαφορετικά. Πολλά παιδιά που ανήκουν στο φάσμα δυσκολεύονται να εκφράσουν ή να αναγνωρίσουν στους άλλους τα διάφορα συναισθήματα, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν βιώνουν καθόλου συναίσθημα. Βιώνουν και εκείνα το θυμό, την αγάπη, τη θλίψη, τη χαρά, το φόβο, και άλλα πολλά, μόνο που τα εκφράζουν με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο.
Μύθος 8.: «Τα άτομα με αυτισμό προτιμούν την κοινωνική απομόνωση»
Αλήθεια: Ο αυτισμός είναι μια διαταραχή που δυσχεραίνει τις κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες των ατόμων. Δεν σημαίνει, λοιπόν, ότι τα άτομα με αυτισμό προτιμούν την απομόνωση και δεν επιθυμούν να κοινωνικοποιηθούν. Δυσκολεύονται, απλώς, να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να επικοινωνήσουν την επιθυμία τους να αλληλεπιδράσουν με τους άλλους και να δημιουργήσουν φιλικούς δεσμούς.
Μύθος 9.: «Τα παιδιά με αυτισμό δεν μπορούν να μορφωθούν και να αποκτήσουν κοινωνικές δεξιότητες»
Αλήθεια: Με τη σωστή διδασκαλία και ειδική εκπαίδευση, καθώς και με τις κατάλληλες θεραπευτικές μεθόδους, σε συνδυασμό με την υποστήριξη και αγάπη από το οικογενειακό περιβάλλον, τα παιδιά με αυτισμό μπορούν να μάθουν και να αποκτήσουν κοινωνικές δεξιότητες.
Μύθος 10.: «Τα άτομα που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού δεν μπορούν να έχουν ένα ουσιαστικό μέλλον»
Αλήθεια: Με την κατάλληλη παρέμβαση, υποστήριξη και θεραπεία, τα παιδιά με αυτισμό μπορούν να εξελιχθούν σε αυτόνομους ενήλικες που θα έχουν την ικανότητα να εμπλακούν σε ουσιαστικές σχέσεις και να απασχοληθούν. Ακόμα και εκείνοι που εξακολουθούν να χρειάζονται επίβλεψη στην ενήλικη ζωή, μπορούν να λειτουργήσουν ως ενεργά μέλη της κοινωνίας.
