Η μελέτη στο σπίτι είναι ένα από τα πιο συχνά πεδία τριβής ανάμεσα σε γονείς και παιδιά. Πολλοί γονείς παραπονιούνται ότι το παιδί τους δεν θέλει να καθίσει να διαβάσει μόνο του, ακόμη κι όταν ξέρει τι πρέπει να κάνει. Οι γονείς συχνά περιγράφουν την ίδια εικόνα: το παιδί κάθεται στο γραφείο, αλλά μετά από λίγα λεπτά παραπονιέται, ζητάει βοήθεια ή απλώς αρνείται να συνεχίσει. Άλλες φορές, χρειάζεται η συνεχής παρουσία της μαμάς ή του μπαμπά για να κάνει και το πιο απλό κομμάτι της εργασίας. Το ζήτημα αυτό απασχολεί ιδιαίτερα τις οικογένειες παιδιών στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, όπου η ανεξαρτησία στη μελέτη δεν έχει ακόμη κατακτηθεί. Στο Storyline, στην Πυλαία Θεσσαλονίκης, συναντάμε συχνά γονείς που μας ρωτούν: «Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να αποκτήσει αυτονομία χωρίς καβγάδες;».
Γιατί αρνείται το παιδί να διαβάσει μόνο του;
Η άρνηση δεν σημαίνει πάντα τεμπελιά ή αδιαφορία. Πίσω της μπορεί να κρύβεται το άγχος αποτυχίας («δεν θα τα καταφέρω»), η χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά και η δυσκολία να οργανώσει μόνο του τη δουλειά του. Επίσης, πολλά παιδιά έχουν συνηθίσει να διαβάζουν με τη συνεχή παρουσία του γονιού και θεωρούν αυτονόητο ότι χρειάζονται «βοήθεια» σε κάθε βήμα. Πολλοί μαθητές παρουσιάζουν οργανωτικές δυσκολίες και δεν ξέρουν από πού να ξεκινήσουν ή πώς να μοιράσουν τον χρόνο τους.
Η άρνηση λοιπόν δεν είναι απλώς πείσμα· είναι συχνά ένα σήμα ότι το παιδί χρειάζεται υποστήριξη για να νιώσει ικανό και ασφαλές.
Πώς μπορεί να βοηθήσει ο γονιός;
Ο στόχος δεν είναι να διαβάζει το παιδί τέλεια μόνο του από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά να κάνει μικρά βήματα προς την αυτονομία. Η μετάβαση από την πλήρη καθοδήγηση στην αυτονομία είναι μια διαδικασία που θέλει υπομονή. Δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά με μικρά και σταθερά βήματα.
- Δημιουργήστε ρουτίνα
Ένα σταθερό πρόγραμμα μελέτης, σε συγκεκριμένη ώρα και χώρο, βοηθάει το παιδί να ξέρει τι να περιμένει. Όταν η μελέτη γίνεται κομμάτι της καθημερινότητας, μειώνεται η αντίσταση. - Σπάστε τη δουλειά σε μικρά βήματα
Για τα παιδιά, το «διάβασε το μάθημά σου» ακούγεται τεράστιο. Αντίθετα, το «διάβασε πρώτα αυτή την παράγραφο και μετά συνεχίζουμε» είναι πιο διαχειρίσιμο. - Μείνετε δίπλα, αλλά όχι από πάνω
Στην αρχή μπορείτε να καθίσετε κοντά για ασφάλεια. Σταδιακά όμως αφήστε το παιδί να ολοκληρώνει μικρά κομμάτια μόνο του και επιστρέψτε μετά να ελέγξετε. Έτσι θα μάθει ότι μπορεί να τα καταφέρει χωρίς συνεχή καθοδήγηση. - Ενισχύστε θετικά
Οι λέξεις έχουν δύναμη. Ένα απλό «μπράβο που το προσπάθησες μόνος σου» ενισχύει πολύ περισσότερο την αυτοπεποίθηση από το «επιτέλους, το έκανες σωστά».
Τι να αποφεύγουν οι γονείς;
Η πίεση με φωνές, οι συγκρίσεις με αδέλφια ή συμμαθητές, αλλά και η βιασύνη να ολοκληρωθεί το διάβασμα «πάση θυσία» συχνά φέρνουν τα αντίθετα αποτελέσματα. Επιπλέον, όταν ο γονιός αναλαμβάνει να κάνει την άσκηση για να «τελειώσει γρήγορα», το μήνυμα που περνάει είναι: «εσύ δεν μπορείς, εγώ θα το κάνω καλύτερα». Έτσι, το παιδί επιβεβαιώνεται στον φόβο του και παραμένει εξαρτημένο.
Πότε χρειάζεται ειδική καθοδήγηση;
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η άρνηση δεν υποχωρεί με τις προσπάθειες της οικογένειας. Αν το παιδί δείχνει έντονη απογοήτευση, αρνείται πεισματικά να διαβάσει ή οι δυσκολίες συνεχίζονται για μεγάλο διάστημα, τότε μπορεί να χρειάζεται περισσότερη στήριξη. Σε περιπτώσεις μαθησιακών δυσκολιών, δυσκολιών συγκέντρωσης ή οργάνωσης, η βοήθεια από ειδικό παιδαγωγό είναι καθοριστική.
Στο Storyline, στην Πυλαία Θεσσαλονίκης, δουλεύουμε μαζί με τα παιδιά ώστε να μάθουν στρατηγικές μελέτης, να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους και να αποκτήσουν την ικανότητα να διαβάζουν πιο αυτόνομα και με λιγότερο άγχος. Στόχος μας δεν είναι μόνο να «βγει η μελέτη», αλλά να μάθουν τα παιδιά πώς να γίνουν πιο ανεξάρτητα και να απολαμβάνουν τη διαδικασία της μάθησης.
Συμπέρασμα
Η άρνηση για αυτόνομη μελέτη είναι μια πραγματικότητα που πολλοί γονείς ζουν καθημερινά. Όμως δεν είναι αδιέξοδο. Με υπομονή, σταθερά όρια, θετική στάση και –όπου χρειάζεται– τη σωστή υποστήριξη από ειδικούς, το παιδί μπορεί να μάθει να διαβάζει μόνο του, να πιστεύει στις δυνάμεις του και να αντιμετωπίζει τα μαθήματα με λιγότερο άγχος. Η μελέτη στο σπίτι μπορεί να πάψει να είναι μια πηγή καβγάδων και να μετατραπεί σε ευκαιρία ανάπτυξης και αυτονομίας – για το παιδί αλλά και για την οικογένεια.
