Συμπτώματα τραυλισμού μπορεί να παρατηρηθούν σε οποιαδήποτε καθημερινή συζήτηση. Όλοι μας κάποια στιγμή έτυχε να “σκοντάψουμε” στις λέξεις, και αρκετοί πέρασαν κάποια περίοδο στην παιδική τους ηλικία όπου η ροή της ομιλίας δεν ήταν πάντα σταθερή. Αυτό συχνά ανησυχεί τους γονείς, ειδικά όταν βλέπουν το παιδί τους να επαναλαμβάνει συλλαβές ή να “κολλάει” στις λέξεις. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι σε μεγάλο ποσοστό πρόκειται για ένα φυσιολογικό στάδιο στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας, που ο Αμερικανικός Σύλλογος Λογοθεραπείας και Ακοολογίας περιγράφει ως μέρος της “τυπικής διαδρομής εκμάθησης επικοινωνίας”.
Ο τραυλισμός εμφανίζεται πιο συχνά μεταξύ 2 και 6 ετών, μια φάση κατά την οποία η γλωσσική ανάπτυξη εξελίσσεται με ταχύ ρυθμό. Βάσει ερευνητικών δεδομένων, ποσοστό μεταξύ 50% και 80% των παιδιών παρουσιάζει αυτόματη ύφεση του τραυλισμού – δηλαδή χωρίς καμία θεραπευτική παρέμβαση – μέσα στους πρώτους 2–3 μήνες από την εμφάνιση. Τα κορίτσια εμφανίζουν μεγαλύτερες πιθανότητες αυτόματης ανάρρωσης σε σχέση με τα αγόρια, ενώ η αναλογία εμφάνισης τραυλισμού στα δύο φύλα είναι περίπου 3 προς 1 υπέρ των αγοριών. Επίσης, τα ποσοστά δεν διαφοροποιούνται σημαντικά μεταξύ γεωγραφικών, πολιτισμικών, φυλετικών ή δίγλωσσων ομάδων.
Η δυσκολία για τους γονείς και τους ειδικούς συχνά βρίσκεται στο να ξεχωρίσουν εάν πρόκειται για αναπτυξιακό τραυλισμό, που είναι παροδικός, ή για χρόνιο τραυλισμό, που απαιτεί παρέμβαση. Ένα από τα πρώτα σημάδια ότι ο τραυλισμός μπορεί να εξελιχθεί σε πιο επίμονη μορφή είναι η εμφάνιση δευτερογενών συμπεριφορών: σωματικές κινήσεις ή μορφασμοί που συνοδεύουν την προσπάθεια ομιλίας.
Ο χρόνιος τραυλισμός μπορεί να εκδηλώνεται με:
- Μπλοκαρίσματα (σιωπηλές παύσεις πριν από μια λέξη).
- Επαναλήψεις (π.χ. Δ-δ-δώσε).
- Παρατάσεις ήχων (π.χ. Ννννναι).
- Επαναλήψεις μονοσύλλαβων λέξεων (π.χ. Μα, μα, μα).
Οι δευτερογενείς συμπεριφορές μπορεί να περιλαμβάνουν ένταση στους μυς, σπασμωδικές κινήσεις κεφαλιού, κλείσιμο ματιών ή ακόμη και “σπάσιμο” της φωνής, καθώς το άτομο προσπαθεί να ξεπεράσει το μπλοκάρισμα.
Σύμφωνα με μια έρευνα και τις οδηγίες του Αμερικάνικου Συλλόγου Λογοθεραπείας και Ακοολογίας, τα χαρακτηριστικά που δείχνουν μεγαλύτερη πιθανότητα ανάρρωσης είναι:
- Δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό τραυλισμού.
- Θηλυκό φύλο.
- Μείωση των δευτερογενών συμπεριφορών με τον καιρό.
- Λίγες ή ήπιες συναισθηματικές αντιδράσεις του παιδιού στο τραύλισμα.
- Έναρξη τραυλισμού σε ηλικία 2–3 ετών.
- Κανονική ανάπτυξη της φωνολογίας (χωρίς καθυστερήσεις στην εκμάθηση των ήχων).
Αντίθετα, τα χαρακτηριστικά που συνδέονται με μεγαλύτερη πιθανότητα εμμονής περιλαμβάνουν:
- Οικογενειακό ιστορικό επίμονου τραυλισμού.
- Άρρεν φύλο.
- Αυξανόμενη σοβαρότητα των συμπτωμάτων με τον καιρό.
- Διάρκεια τραυλισμού για πάνω από έναν χρόνο μετά την έναρξη.
- Εντεινόμενες δευτερογενείς συμπεριφορές.
- Έντονες αρνητικές αντιδράσεις του παιδιού (π.χ. αποφυγή λέξεων).
- Έναρξη τραυλισμού σε ηλικία 3–4 ετών.
- Καθυστέρηση στην ανάπτυξη της φωνολογίας ή και άλλες γλωσσικές δυσκολίες.
Ο τραυλισμός δεν προκαλείται από ψυχολογικά αίτια ή γονεϊκές πρακτικές, αλλά η πίεση, η κριτική και οι υψηλές απαιτήσεις στην επικοινωνία μπορούν να τον εντείνουν. Επίσης, ο ΑΣΑΑ διακρίνει δύο τύπους τραυλισμού:
- Εμφανής: οι δυσκολίες στη ροή είναι ορατές, π.χ. επαναλήψεις, παρατάσεις, μπλοκαρίσματα.
- Κρυφός: το άτομο προσπαθεί να καλύψει ή να αποφύγει το τραύλισμα, συχνά με κόστος στην αυτοπεποίθηση και την κοινωνική άνεση.
Εάν οι γονείς παρατηρούν ότι τα συμπτώματα αυτά εμμένουν και επιδεινώνονται, η πιο ασφαλής κίνηση είναι να ζητήσουν αξιολόγηση από λογοθεραπευτή. Ο ειδικός μπορεί να καθορίσει αν χρειάζεται παρέμβαση και να προτείνει ένα πολύπλευρο πρόγραμμα που περιλαμβάνει:
- Άμεση δουλειά με το παιδί πάνω στην ομιλία.
- Συμβουλευτική και καθοδήγηση προς την οικογένεια, ώστε να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που ενισχύει την άνετη και φυσική επικοινωνία.
Με τη σωστή υποστήριξη, τα περισσότερα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν ομαλή ροή ομιλίας και να μειώσουν σημαντικά τις επιπτώσεις του τραυλισμού στην καθημερινότητά τους.
📅 Οι εγγραφές και οι λογοθεραπευτικές αξιολογήσεις για τη νέα χρονιά ξεκινούν τον Σεπτέμβριο!
📍 Διεύθυνση: Μεγάλου Αλεξάνδρου 34, Πυλαία
📞 Τηλέφωνο: 2310302557
Αν παρατηρείτε δυσκολίες στη ροή του λόγου ή ανησυχείτε για την ομιλία του παιδιού σας, κλείστε μια αξιολόγηση ώστε να λάβετε έγκυρη καθοδήγηση και στήριξη από εξειδικευμένο λογοθεραπευτή.
